صفحه اصلی  |  راهنمای سایت  |  جستجو  |  پرسش و پاسخ  |  پست الکترونیک  |  ارتباط با ما
جمعه 16 آذر 1403  
Friday, 6 December, 2024  
    

  معرفی
  کتاب ها
  مقـالات
  قوانین و مقررات
  پرسش و پاسـخ
  سایتـهای مفید
  نظـرات و پیشنهـادات
  پاورپوینت های آموزشی

در مسیر استقرار دولت الکترونیک

بسمه­تعالی

در مسیر استقرار دولت الکترونیک

علاءالدین رفیع زاده

همانطور که همه می دانیم در وضعیت جاری در بسیاری از کشورها از جمله کشور ما با توجه به شیوع کرونا ویروس (covid19) وضعیت ویژه ای حاکم است. فارغ از لزوم رعایت اصول بهداشتی و پروتکل های مربوط در این زمینه توسط مردم، آنچه که در تمام کشورها مورد توجه هست، این است که شهروندان حداقلِ حضور در اماکن عمومی، سازمان های ارائه دهنده خدمات ضروری و ... را داشته باشند اما لازمه این کار این است که شهروندان بتوانند در چنین شرایطی خدمات مورد نیاز خود را به صورت الکترونیکی دریافت نموده و از مراجعه حضوری به دستگاه های ارائه دهنده خدمت اجتناب نمایند. لذا استقرار و جاری بودن دولت الکترونیک در چنین شرایطی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در عصر حاضر تقریبا تمام کشورها به اهمیت توسعه دولت الکترونیک پی برده و در بسیاری از کشورها از جمله کشور ما نیز اقدامات شایسته ای در این ارتباط صورت گرفته است، لیکن رفع برخی موانع و اجرای دقیق برخی برنامه های تدوین شده در این زمینه می تواند اثر قابل توجهی را در تحول فرایندهای ارائه خدمات و ارائه غیر حضوری آنها و در نتیجه افزایش رضایتمندی مردم داشته باشد. لذا در این نوشته قصد دارم ضمن یادآوری مجدد عوامل موثر در این زمینه و برنامه ها و اقدامات مورد نیاز برای تحقق دولت الکترونیک که عمدتا برای اجرا به تمام دستگاه های اجرایی ابلاغ شده است، تاکید نمایم که در چنین شرایطی بیش از هر زمان دیگری لازم است به این موضوع توجه شود. در مطالعه ای که توسط محققین دانشکده علوم و فناوری اطلاعات کشور مالزی(2018) انجام شده است 12 عامل اصلی در تحقق دولت الکترونیک یکپارچه، مورد توجه قرار گرفته است. عوامل 12گانه مذکور در جدول زیر آورده شده است:

مطالعات مرتبط صورت گرفته

تعریف متغیر

عوامل اصلی موفقیت در استقرار خدمات دولت الکترونیک یکپارچه

Abdelhakim & Idoughi (2015); Boon et al. (2017); Dwi & Goodwin (2013); Kumar, Sachan &Mukherjee (2017); Lonn & Uppstorm (2016).

خدمات متناسب با نیازهای شهروندان، که سطح مشارکت و رضایت کاربر را در جهت خدمات دولت الکترونیکی افزایش می دهد.

خدمات شهروند محور

Colgan et al. (2014); Li & Tan (2013); Olumoye Govender & Africa (2016); Tuya et al. (2017).

شخصی که بالاترین سطح مسئولیت و تعهد سیاسی را در سازمان دارد.

رهبری و مدیران ارشد اطلاعات(CIO)

Chauhan & Estevez (2008); Misuraca Broster & Centeno (2010), Zhao & Waxin (2012).

خط مشی ها و خدمات یکپارچه و جلوگیری از شکستن و جزء جزء کردن خدمات

خط مشی و خدمات یکپارچه

Bekkers, Hartley & Dawes (2015); Boudjelida,Mellouli & Lee (2016); Henning & Trigo (2013); Navarrete et al. (2010); Othman & Razali (2017).

فرآیند تبادل داده ها با یکدیگر به ویژه تبادل از طریق سیستم های رایانه ای یا نرم افزاری. فرآیند تحول بایستی از استانداردهای مورد توافق طرفین پیروی کند.

قابلیت همکاری

Alzahrani, Al-Karaghouli & eerakkody (2015); Janssen et al. (2011); Sideridis (2013); Xu, Ling & Xu (2016); Zammani & Razali (2016).

الزامات امنیتی و سطحی از اعتماد که تعیین کننده مسئولیت های خاص، محافظت از زیرساخت ها، داده ها و اطلاعات شده و همکاری های فنی را موجب می شود.

امنیت و اعتماد

Archenaa & Mary Anita (2015); Wamba et al. (2016).

حجم زیادی از داده های ناهمگون،

سیستم ها و ابزارهایی برای نظارت بر عملکرد داده های بزرگ

داده های بزرگ و ابزار تحلیل

Carey & Crammond (2015); Halligan et al. (2012); Novakouski & Lewis (2012).

اقدامات یا فعالیتهای مربوط به دستیابی

و استفاده از قدرت در سازمان برای تصمیم گیری و تقویت همکاری

سیاست

Halligan et al. (2012); Lonn & Uppstorm (2016).

بودجه اختصاصی برای سازمانی که بطور خاص به منظور انجام چنین تصمیماتی ایجاد شده است.

بودجه

Christensen & Laegreid (2007); Halligan et al. (2012); Institute of Public Administration (2009); Ojo (2012).

ساختاری از نظام اداری که برای مدیریت ابتکارات مرتبط با دولت الکترونیک یکپارچه و ترویج همکاری ها و تلاش های بین سازمان ها لازم است.

سازمان (سازمان کار)

Colgan et al. (2014); Carey & Crammond (2015); Lonn & Uppstorm (2016); Stepputat & Greenwood (2013); Zainal (2011).

فرایند ساماندهی فعالیت های بین سازمانی، بکارگیری منابع و حذف فعالیت های زاید از طریق بازطراحی فرایندهای کسب و کار

هماهنگی

Bhunia (2016); Christensen &  aegreid (2007); Ku Gil-Garcia & Zhang (2016); Lee & Park (2015); Pan & Mao (2016).

همکاری مشترک بین سازمان ها برای دستیابی به اهداف مشترک توافق شده

همکاری

Al-Shboul et al. (2014); Janssen et al. (2011); Jasmin & Hasan (2018); Ramli (2012); World Bank Group (2016); Yahya & Razali (2015).

الزامات فنی که برای پشتیبانی از تبادل داده ها و اطلاعات بین سازمانی مورد نیاز است.

زیرساخت

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عوامل ذکر شده در جدول مذکور را می توان از دو جهت دسته بندی و مورد توجه قرار داد. از یک جهت می توان عوامل مذکور را از حیث عملیاتی در قالب دو گروه؛ عوامل فنی و عوامل غیر فنی در نظر بگیریم و از جهت دیگر، از حیث سطوح تصمیم گیری و اجرایی می توان در سه سطح، کلان تصمیم گیری، سطح راهبری و سطح اجرا دسته بندی کنیم. اگر از جهت اول به موضوع بنگریم نقش و ماموریت سازمان های متولی، هم در قوانین و مقررات و هم از نظر سازماندهی و ساختار اجرایی کاملا روشن است. به طوری که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات متولی عوامل فنی و دستگاه های دیگر مثل سازمان اداری و استخدامی کشور، سازمان برنامه و بودجه کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی از جهت راهبری موضوع و تمامی دستگاه های اجرایی کشور از جهت اجرا و عملیاتی نمودن برنامه های تدورن شده متولی عوامل غیر فنی می باشد. اگر از جهت دوم بخواهیم موضوع را مورد تحلیل قرار دهیم سه سطح کلان، راهبری و اجرا قابل بحث می باشد. در این نگاه نیز سازوکارهای مشخصی برای سیاست گذاری کلان، راهبری و مدیریت اجرا قابل طرح می باشد، برای مثال در سطح کلان سیاست گذاری توسط مجلس شورای اسلامی، هیأت وزیران و شورای عالی اداری، در سطح راهبری و نظارت، شورای اجرایی فناوری اطلاعات، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان اداری و استخدامی کشور، سازمان برنامه و بودجه کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی و در سطح اجرا نیز تمامی دستگاه های اجرایی تکالیف مشخصی را برعهده دارند. اگر نگاهی به اقدامات صورت گرفته در یک دهه گذاشته در کشور داشته باشیم محرز است که اقدامات قابل توجهی در 10 متغیر ذکر شده در جدول، توسط سازمان های متولی مذکور صورت گرفته است. آنچه که بیشتر از هر زمانی بایستی در وضعیت فعلی مورد توجه قرار گیرد دو متغیر اصلی «هماهنگی» و «همکاری» است.

جمع بندی:

جمع بندی این نوشته را می خواهم بر اساس دسته بندی سطرهای پایانی پاراگراف قبلی انجام دهم. در سطح کلان و سیاست گذاری، دو سند اصلی داریم که تکلیف تمام دستگاه های اجرایی را روشن کرده است. در سند اول با عنوان برنامه جامع اصلاح نظام اداری دوره دوم، یکی از برنامه های اصلی، توسعه دولت الکترونیک است. تحت این برنامه سازمان اداری و استخدامی کشور با مشارکت خودِ دستگاه های اجرایی اهداف عملیاتی هر یک از دستگاه های اجرایی را در قالب تفاهم مشترک تهیه و ابلاغ نموده است. تحت این تفاهمنامه به صورت مشخص آورده شده است که، برای مثال هر یک از دستگاه ها چه تعداد از خدمات خود را به تفکیک در سالهای 97، 98 و 99 بایستی الکترونیکی نمایند. در کنار این برنامه، 23 پروژه اولویت دار دولت الکترونیک نیز که به صورت موضوعی اهداف کلانی را بر عهده برخی از دستگاه ها نهاده است، توسط نهادهای سیاستگذار ابلاغ شده که اخیرا برنامه عملیاتی و گانت اجرایی این پروژه ها نیز با امضای مشترک معاونین محترم رئیس جمهور و روسای سازمان های اداری و استخدامی و برنامه و بودجه کشور و همچنین وزیر محترم ارتباطات و فناوری اطلاعات ابلاغ شده است. لذا به نظر می رسد در سطح اول یعنی سیاست گذاری، انتظارات دولت به صورت روشن به دستگاه های اجرایی ابلاغ شده است. در سطح دوم یعنی راهبری و نظارت بر برنامه های ابلاغی سطح اول، سازوکارهایی بر اساس فصل یازدهم قانون مدیریت خدمات کشوری و برخی مواد قانون برنامه ششم توسعه و سایر اسناد بالادستی تعیین شده است که برخی از آنها در حال انجام بوده و لیکن هماهنگی دستگاه های متولی در این سطح مورد نیاز است. اما در سطح سوم نیازمند توجه جدی مدیران اجرایی دستگاه های اجرایی کشور هستیم که بر اساس برنامه های ابلاغی، اقدامات مورد نیاز را انجام و در صورت وجود موانع با استفاده از ظرفیت های موجود در سطح دوم اقدامات لازم را انجام دهند. به عبارت دیگر دو متغیر «هماهنگی» و «همکاری»  که در مقاله مورد بحث این نوشته نیز مورد تاکید قرار گرفته، بایستی در این سطح و سطح دوم مورد توجه جدی قرار گیرد.

 

برای مشاهده مقاله مورد استفاده در این یادداشت اینجا کلیک نمایید.

علاءالدین رفیع زاده

www.rafiezadeh.ir



تاریخ درج مطلب :  15/01/99  


کلیه حقوق این سایت متعلق به www.rafiezadeh.ir می باشد. 1398-1392©